Niemal każdy pacjent po udarze mózgu, który szukał informacji na temat swojej choroby natknął się na ostrzeżenia i hasło: drugi udar. Spowodowane jest to faktem, że wśród pacjentów po udarze mózgu ryzyko drugiego udaru jest większe niż w ogólnej populacji. Z rozmów zasłyszanych na korytarzach ośrodków rehabilitacji wynika, że niektórzy pacjenci nie boją się go wcale, inni natomiast myślą o kolejnym udarze codziennie.
Co mówią badania naukowe?
Obszerna analiza opublikowana w 2011 roku w magazynie Stroke, podsumowująca 13 badań prowadzonych na przestrzeni kilkudziesięciu lat podaje, że łączne ryzyko drugiego czy ponownego udaru wynosi 3% w ciągu 30 dni, 11 % w ciągu 1 roku, 26 % w ciągu 5 lat oraz niemal 40% w ciągu 10 lat po pierwszym udarze. W badaniach prowadzonych kilka lat później w Dublinie grupę ponad 550 osób po udarze poddano dwuletniej obserwacji. Okazało się, że drugi udar wystąpił u 12% pacjentów, a jego typ był ściśle powiązany z typem pierwszego udaru. Wskaźnik wystąpienia ponownego udaru w ciągu 28 dni wyniósł tylko 4%, natomiast w ciągu 2 lat wzrósł do około 11%. dodatkowo, w perspektywie dwóch lat wskaźnik był wyższy w grupie pacjentów po udarze niedokrwiennym (ponad 11%) w porównaniu do krwotoku śródmózgowego, który wystąpił o połowę rzadziej (6%). Podobne wyniki otrzymano w badaniach z Norwegii – wykazały one, że ryzyko ponownego udaru niedokrwiennego lub TIA* wynosiło około 5% w pierwszym roku, natomiast w pierwszych pięciu latach ryzyko również osiągnęło 11%. Badacze ocenili to jako względnie niewielkie ryzyko, w porównaniu do badań z lat poprzednich. Za jedną z prawdopodobnych przyczyn takiego wyniku wskazali stosowanie wtórnej profilaktyki, mającej na celu zapobiegać ponownemu wystąpieniu udaru, którą wdrożono u niemal wszystkich badanych pacjentów.
Korzystaj z wtórnej profilaktyki
Stan wiedzy medycznej przez ostatnie dekady wzrastał w szalonym tempie, co wiąże się przede wszystkim z bardziej skutecznymi metodami leczenia przyczyn udaru mózgu i wspomnianą profilaktyką. Wtórna profilaktyka odgrywa bowiem ogromną rolę w przeciwdziałaniu ponownym udarom. Do wtórnej profilaktyki zaliczamy wszystkie działania podjęte we współpracy z lekarzem oraz innymi specjalistami, mające na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia kolejnego udaru. Badacze twierdzą, że w skali globalnej występowanie ok. 90% wszystkich udarów mózgu można przypisać modyfikowalnym czynnikom ryzyka. Oprócz farmakoterapii, ogromną częścią profilaktyki wtórnej jest: modyfikacja stylu życia oraz zmiana niezdrowych nawyków na zachowania prozdrowotne.
Wyniki badań sugerują bowiem jakie czynniki zwiększają ryzyko drugiego udaru. Znacznie zwiększa się ono w przypadku:
Zmiana przyzwyczajeń bywa dla pacjentów jednym z cięższych wyzwań w walce o zdrowie, jednak jest niezbędnym uzupełnieniem leczenia. To dobra wiadomość zważywszy, że naukowcy potwierdzają, że odpowiednio dobrana farmakoterapia w połączeniu z odpowiednią dietą i ćwiczeniami może skutkować zmniejszeniem ogólnego ryzyka wystąpienia incydentów naczyniowych aż o 80%.
Poznaj swojego wroga
Najlepszym rozwiązaniem wydaje się więc edukacja – jeśli poznamy swojego „wroga” łatwiej nam będzie z nim walczyć. Warto dowiedzieć się nie tylko czym jest udar, ale także poznać czynniki ryzyka udaru mózgu, czy pierwsze jego objawy. Żyjemy w czasach, w których głównym źródłem wiedzy jest Internet, zapewnia on dostęp do mnóstwa informacji w krótkim czasie. Aby jednak nie narażać się na szum informacyjny ważne jest, aby wiedzę czerpać ze sprawdzonych stron prowadzonych przez specjalistów. Wiele przydatnych i w pełni wiarygodnych wiadomości na ten temat zawartych jest w wywiadzie z dr Grzegorzem Habikiem przygotowanym przez specjalistów platformy Jak Ćwiczyć (https://www.jakcwiczyc.pl/blog/objawy-i-przyczyny-udaru-mozgu). Niezbędna jest także konsultacja z lekarzem lub terapeutą, którzy będą w stanie doradzić pacjentowi, znając dokładnie jego sytuację, stan zdrowia i wyniki badań. Każdy pacjent ma prawo do uzyskania informacji o swoim stanie zdrowia, o możliwościach postępowania, wszystkich ich zaletach oraz wadach. Zgodnie z powiedzeniem: nie ma niemądrych pytań - warto pokonać wstyd czy niepewność i zapytać lekarza o wszystkie nurtujące kwestie.
Według Stroke Association 9 na 10 Brytyjczyków po udarze mózgu żyje w ciągłym strachu przed kolejnym udarem, a duża część z nich zachowuje ten strach dla siebie, aby nie martwić rodziny lub jak mówią „nie brzmieć głupio”. Strach ten jest w pełni zrozumiały, ale jeśli dochodzi do sytuacji, w której znacząco utrudnia on codzienne życie lub rehabilitację, warto zwrócić się o pomoc do psychologa lub terapeuty. Ponieważ, o czym często się zapomina, wsparcie psychologiczne po udarze jest równie potrzebne jak terapia ręki czy chodu.
*TIA (ang. transient ischemic attack) - przemijający atak niedokrwienny, jego objawy trwają do 24h.
Zobacz video rozmowę z lekarzem dr. g. chabikiem na temat objwów i przyczyn udaru mózgu - kliknij!
Bibliografia:
Stroke Association - https://www.stroke.org.uk/rebuilding-lives/fear-hidden-barrier-recovery, dostęp 09.07.2021
Jeżeli jesteś rodziną pacjenta po udarze i szukasz informacji na takie problemy jak pomóc bliskiej Ci osobie to tutaj znajdziesz odpowiedzi na najważniejsze pytania związane z 6 podstawowymi problemami.
Centrum Rehabilitacji Po Udarze HABILIS
ul. Puławska 1A lok. 58 (6 piętro)
02-515 Warszawa
Tel. 604 190 505
E-mail: habilis@habilis.pl
